Գերմանիան պայքարում է արդյունաբերության համաշխարհային առաջատարի դիրքի համար իր “խելացի” գործարանների միջոցով

Кристофер Алесси
Чейз Гаммер
The Wall Street Journal

Գերմանիան ջանում է լինել առաջինը թվային հեղափոխության մեջ: Հսկայական դեր ունի այդ ջանքերը իրականացնելու մեջ փոքրիկ Ամբերգ քաղաքում գտնվող Siemens գործարանը: Բայց բանը նրանում չէ, թե ինչ են արտադրում այդ գործարանում (այս դեպքում - BASF, Bayer, Daimler, BMW և այլ գործարանների համար արտադրվող ավտոմատացված սարքեր), այլ թե ինչպես է համացանցի միջոցով կազմակերպված, 1000 արտադրական միավորների միջև հաղորդակցությունը: Նրանց մեծ մասը կարող է փոխանցել միմյանց ինֆորմացիա և հավաքել տարատեսակ բաղադրիչներ առանց մարդկային միջամտության, թեպետ գործարանի տարածքը, որտեղ նրանք տեղադրված են 9000 քառ/մ է:

Read more ...

Միգրանտների մեծ արտագաղթ

Եկվորները Միջին Ասիայից զանգվածաբար լքում են Ռուսաստանը

Շուտով աշխատանքային միգրանտների թիվը Ռուսաստանում խիստ կնվազի: Տաջիկները հերթ են կանգնել հյուպատոսության մոտ` հայրենիք մեկնելու տեղեկանքներ ստանալու համար: Միջին Ասիայի այլ երկրների քաղաքացիները նույնպես նայում են սահմանի կողմը: Նրանց դուր չի գալիս տարադրամի փոխարժեքը և Ռուսաստանի նոր միգրացիոն քաղաքականությունը: Առևտրաարդյունաբերական պալատում կարծում են, որ աշխատանքային միգրանտները պետք են երկրին, բայց ավելի որակավորված, քան հիմա են:

Տաջիկստանի հյուպատոսության մոտ` Մոսկվայի կենտրոնում, մարդաշատ է: Հայրենիք վերադառնալու վկայական ստանալ և Ռուսաստանը լքել ցանկացող հանրապետության քաղաքացիներին չեն մտահոգում սարսափելի եղանակային պայմանները` անդադար անձրևը և հսկայական ջրափոսերն ասֆալտին: Միգրանտները կանգնած են փոքր խմբերով, նյարդայնացած ծիծաղում են, միմյանց հյուրասիրում նասվայով` նիկոտին պարունակող նյութով, որի վաճառքը Ռուսաստանում արգելված է: Դիվանագիտական ներկայացուցչությունների մոտ հերթապահում են ոստիկանության մի քանի աշխատակիցներ, սակայն վերջիններիս միջամտության կարիքը չկա` եկվորներն իրենց շատ հանգիստ են պահում: Երբեմն հերթում բռնկվում են փոքրիկ վիճաբանություններ, բայց դրանք անմիջապես հանդարտվում են:

Միգրանտին հարված է հասցնում արտարժույթը

«Այո, ուզում ենք մեկնել: Գրեթե բոլորն ուզում են: Արդեն մարդկանց կեսից ավելին մեկնել է, եղբայրս մեկնել է ընտանիքի հետ միասին, մինչդեռ նրանք ապրում էին Մոսկվայում 2004 թվականից: Իսկ ի՞նչ անել: Փող այնպես էլ չկա, իսկ հիմա կեցության նոր կանոններով ստիպված ենք լինելու գրեթե ավճար աշխատել: Ես աշխատում էի շինհրապարակում, ստանում էի լավ աշխատավարձ` մոտավորապես 40 հազար ռուբլի: Բայց գումարը փոխում էի դոլարով,- դժգոհեց «Газеты.Ru»-ի թղթակցին Դուշանբեի բնակիչը, ով ներկայացավ որպես Վասյա,- Մենք պարտքեր չունենք, վարկը վճարել ենք մեկ ամիս առաջ: Վերցրել էինք 1000 դոլար, վերադարձրեցինք 150-ով ավելի: Անհրաժեշտ էր վերանորոգել բնակարանը: Մեզ համար դա մեծ գումար է: Այժմ եղբայրս աշխատանք է փնտրում Տաջիկստանում, բայց դեռ ոչինչ չի գտել: Ամեն դեպքում հայրենիքում ավելի լավ է, քան այստեղ»:

            Նրա հետ համամիտ է նաև 29-ամյա տաջիկ Անզուրը, ով Մոսկվա է եկել Կուրգան-Տյուբե քաղաքից ոչ հեռու գտնվող գյուղից: Նրա խոսքերով ռուբլու կտրուկ անկման պատճառով աշխատավարձերի մակարդակը Տաջիկստանում և Ռուսաստանում գրեթե հավասարվել է:

            «Ես բանվոր էի աշխատում Մոսկվայի արվարձաններից մեկում, ամառանոցներ էինք կառուցում: Վճարում էին տարբեր, բայց հիմնականում ստացվում էր 30-40 հազար ռուբլի: Երբեմն գումարն ուշացնում էին, բայց ոչ շատ երկար ժամանակով, հետո միշտ վճարում էին:

Բայց առաջ 30 հազար ռուբլին համարյա հազար դոլար էր, իսկ հիմա` 500-ից քիչ: Մոտավորապես աշխատավարձի այսպիսի մակարդակ է նաև Տաջիկստանում, չնայած ավելի քիչ աշխատանք կա», պատմում է Անզուրը:

Առաջ 1000 դոլարով հանրապետությունում կարելի էր ապրել երեք-չորս ամիս, ասում են միգրանտները: Իսկ հիմա այդպես չի ստացվի, գները նույնպես աճել են Տաջիկստանում 1,5-2 անգամ:

«Ես ընտանիք չունեմ, բայց ստիպված եմ ապահովել ծնողներիս: Մայրս ծանր հիվանդ է, նրան դեղեր են անհրաժեշտ: Հայրս չունի խնայողություններ: Ամբողջ հույսը ինձ և եղբորս վրա է: Բայց նրան գործից հեռացրել են և չեն վճարել: Նա ինձանից է վերցրել տուն գնալու տոմսի գումարը», շարունակում է Անզուրը:

Արդեն իսկ վաստակած գումարի չվճարման խնդիրը, միգրանտների խոսքերով, այժմ շատ լուրջ է: «Տաջիկ  աշխատանքային միգրանտների» համառուսաստանյան հասարակական շարժման նախագահ Կարոմատ Շարիպովը պատմեց «Газете.Ru»-ին, որ Մոսկվայի շինարարական ընկերություններից մեկի ղեկավարը չի վճարել իր ընկերությունում աշխատող 11 աշխատանքային միգրանտների աշխատավարձը`մոտ 2.5 միլիոն ռուբլի: Ներկայումս Ռուսաստանում են մնացել նրանցից միայն հինգը: Մնացածներն էլ մտադիր չեն մնալ Ռուսաստանում, բայց մեկնել առանց իրենց հասանելիք գումարը ստանալու, տղամարդիկ չեն պատրաստվում:

«Մենք բոլորս Մոսկվա ենք ժամանել Կուլյաբայից (Տաջիկստանի ամենահին քաղաքը - «Газета.Ru»), մենք հարազատներ ենք: Արդեն չորս տարի է ինչ այստեղ ենք: Տաջիկստանում աշխատում էինք շուկայում, առևտրով էինք զբաղվում: Այստեղ աշխատում էինք որպես շինարար: Ես մեծ ընտանիք ունեմ` հինգ երեխա. երեք տղա և երկու աղջիկ, նրանց պետք է ապահովել: Բայց արդեն հինգ ամիս է ինչ ես ոչինչ չեմ ուղարկել հայրենիք` դժգոհելով պատմում է 42-ամյա Ջամշիտը: «Վերջին անգամ մենք աշխատավարձ ենք ստացել օգոստոսին: Առաջ նման բան չէր եղել: Մենք ցանկանում ենք մեկնել, բայց փող չունենք»:

Տաջիկստանի տեղացիների խոսքերով, նրանք չեն պլանավորում վերադառնալ Ռուսաստան:

Դրա պատճառը ոչ միայն տարադրամի փոխարժեքն է, այլ նաև նոր աշխատանքային արտոնագրերի արժեքը, որը եկվորների կարծիքով չափազանց շատ է:

«Դուք իմացել եք, ինչ-որ քննություն են անցկացնում, ինչի համար վերցնում են գումար`տաս հազար: Իսկ հետո ամեն ամիս վճարում ես հինգ հազար: Մեզ դա ձեռնտու չէ, աշխատավարձն այդքան էլ բարձր չէ: Կարծում եմ, եթե այս քննությունը չեղյալ չհայտարարեն, ապա այստեղ ընդհանրապես ոչ ոք չի մնա»,- իրար ընդհատելով բացատրում են տաջիկները:

Շարիպովն իր հայրենակիցների հետ միասին գնում է զրուցելու իր նախկին գործատուի հետ: Նրանք բացակայում են ավելի քան մեկ ժամ, այնուհետև դուրս են գալիս բավարարված: Շարիպովը վառում է ծխախոտն ու հաղորդում. «Պայմանավորվեցինք: «КамаЗ»-ը կվաճառեմ, բայց փողերը կվերադարձնեմ: Բայց պետք է սպասել մինչև հաջորդ շաբաթ»:

Ղրղզներին պահում են վարկերը

Ի տարբերություն տաջիկների, նախկին ԽՍՀՄ այլ հանրապետությունների ներկայացուցիչները չեն շտապում հրաժեշտ տալ Մոսկվային:

Ծնունդով Ղրղզստանի Կիզիլ-Կիյա քաղաքից  Բերբիբեկը վստահ է, որ տանը մնալ երկար ստիպված չի լինի: Նա մեծ ընտանիք ունի, իսկ հանրապետությունում աշխատանք գրեթե չկա:

«Ես պլանավորում եմ կարճ ժամանակով մեկնել տուն, բայց ժամանակավորապես, երեք-չորս օրով: Արդեն գնել եմ ինքնաթիռի տոմս`հետադարձով: Ես աշխատում եմ որպես հավաքարար` Չերտանովո թաղամասում: Ճգնաժամը շատ խփեց իմ գործին: Այստեղ հավաքարարներն աշխատում են 20 հազար ռուբլի: Մենք աշխատավարձն ամբողջությամբ ուղարկում էինք տուն և էլի էինք գումար վաստակում, որպեսզի կարողանայինք ապրել: Հին փոխարժեքով դա 30 հազար սոմ էր (Ղրղստանի ազգային արժույթը- «Газета.Ru») Իսկ հիմա ուղարկում ենք այդ նույն 25 հազարը, իսկ այնտեղ ստացվում է 17-18 հազար: Նույնիսկ չենք էլ ուզում ուղարկել գումարը`հարազատներից կշտամբանքներ չլսելու համար»,-բողոքում է 52-ամյա տղամարդը: «Իսկ Ղրղզստանում աշխատանք գրեթե չկա: Որոշ մեծահարուստներ իրենց երեխաներին ընդունել են տալիս համալսարաններ, իսկ գյուղական բնակավայրից ոչ ոք ուրիշ տարբերակ չի տեսնում, քան Ռուսաստան մեկնելը` Մոսկվա կամ Մոսկվայի արվարձաններ: Սպասում են մինչև ծանոթները կկանչեն, որպեսզի միանգամից գան: Ղրղզստանում երիտասարդությունը իրոք զբաղմունք չունի»:

Բերիբեկի խոսքերով, նա, ինչպես և երկրի մեծ մասն ունի վարկ, որը նա դեռ չի վճարել: «Ես վարկով վերցրել եմ 300 հազար սոմ (մոտավորապես 324 հազար ռուբլի): Ամսական վճարը 18 հազար սոմ է (համարյա 20 հազար ռուբլի): Ինձ գումար էր անհրաժեշտ, որպեսզի փոխանակեի տունը, նեղվածք էր: Հիմա փոխանակել եմ, լավ է: Բայց վճարել է պետք: Այդ պատճառով ես միևնույնն է կվերադառնամ Ռուսաստան»,- վստահ է Ղրղզստանի քաղաքացին:

Երկրից մեկնել չի պլանավորում նաև 34- ամյա Մուսան Ղրղզստանի Օշայից: Մի քանի տարի մնալով Ռուսաստանում, ձեռք է բերել իր սեփական մեքենան` «Լադա»99 մակնիշի:

Մեքենայի օգնությամբ տղամարդն իր ապրուստն է վաստակում: Մուսան խոստովանում է, որ հաճախորդների թիվը զգալիորեն նվազել է: Այնուամենայնիվ Մոսկվայում աշխատելը ինչպես և առաջ, ձեռնտու է:

«Կարևորը մեքենան լավ վիճակում պահելն է: Որպեսզի ոստիկանությունը չկարողանա ոչնչից կախվել: իսկ տաքսիների արտոնագրերի հարցը մեզ քիչ է հուզում: Դրանք երկու տարի առաջ են մտցրել, և ի՞նչ: Ոչինչ չի փոխվել»,-ծիծաղեոլվ ասում է նա: «Այո, քիչ «ձեռք» է մնացել, բայց ես դեռ համոզված չեմ, որ դա կախված է ճգնաժամից: Ամանորից հետո մարդկանց մոտ միշտ էլ քիչ փող կա: Բենզինը թանկացել է, դա միևնույնն է ինձ համար: Մեքենան «ուտում է» շատ քիչ: Ես բենզինի համար ծախսում եմ 500 ռուբլի, իսկ դրանով աշխատում եմ ամենաքիչը հազար: Շահույթն երկու անգամ շատ է, հասկանո՞ւմ ես: Հիմա հասույթը քիչ է, բայց կարծում եմ ամեն ինչ կկարգավորվի: Մարդիկ միշտ երթևեկում են տաքսիով, հաճախ`հարբած: Այդ ժամանակ շատ են վճարում»:

Սակայն Մուսան խոստովանում է, որ նրա մասնագիտությունը ոչ միշտ  է շահավետ և անվտանգ:

«Խաբել են, դա էլ է եղել մի քանի անգամ: Մի անգամ մի տղա նստեց տուփով, նորմալ տեսք ուներ կարծես թե: Ամբողջ Մոսկվայով ման տվեցի: Բերեցի բակ, նա ասում է.»Սպասիր: Հիմա փողը կբերեմ»: Տուփը թողեց ու գնաց: Ես սպասեցի, մեկ ու կես ժամ, երկու ժամ: Բայց նա չկա: Բացում եմ տուփը, իսկ այնտեղ աղբ է: Մեկ ուրիշ անգամ բերեցին բակ, դանակ հանեցին և ողջ գումարս տարան, ինչպես նաև հին բջջայինս: Ինչներին է դա պետք, չգիտեմ»,-պատմում է տաքսու վարորդը:

Այնուամենայնիվ տղամարդը մտադրված չէ լքել Ռուսաստանը: Ղրղզստանում նրա ֆինանսական աջակցությանն են սպասում կինը, երկամյա աղջիկը, ինչպես նաև հաշմանդամ եղբայրը:

Ուզբեկստանում ծնված 34-ամյա Շուխրատը դեռ չի որոշել`մեկնել, թե ոչ: Չնայած դա չի բացառում:

«Ես ապրում եմ Ռուսաստանում կես տարի: Մինչ այդ ապրում էի Անտիջան շրջանի Շախրիխան քաղաքում: Այնտեղ է ապրում ընտանիքս` ծնողներս, եղբայրս, կինս և հնգամյա տղաս: Ներկայումս աշխատում եմ  տաքսիների սրահում, վարձով եմ տալիս տաքսիներ: Ամսական ստացվում է ամենաշատը 50 հազար ռուբլի, բայց ոչ միշտ,- ասում է Շուխրատը: «Արտոնագիր ես ունեի, ես վճարում եմ ավելի քան 1200 ռուբլի ամսական: Դեռ չգիտեմ, կմեկնեմ, թե ոչ: Դեռ աշխատում եմ, պարապում եմ մարզասրահում: Եթե հնարավոր լինի շարունակել նորմալ աշխատել, ինչի՞ մեկնեմ: Անկեղծ ասած ինձ համար էական տարբերություն չկա`և տանն է լավ, և այստեղ…Բայց Ռուսաստանում ամեն դեպքում ավելի շատ հնարավորություններ կան սպորտում, ինչպես նաև այլ բնագավառներում: Չէ որ ես ձյուդոյի «Ասիա» երիտասարդական չեմպիոնատի կրկնակի չեմպիոն եմ, հաղթել եմ Ֆրանսիայում անցկացվող մրցաշարում, Բորդո քաղաքում գրավել եմ առաջին տեղը 100 կգ և ավելի քաշային կարգում»:

Միգրանտների 70%-ը մեկնում են

Սփյուռքում պատրաստ չեն հրապարակել միգրանտների ընդհանուր թիվը, ովքեր գտնվում էին Ռուսաստանում, և հայրենիք վերադարձած մարդկանց թիվը: Բայց չեն հրաժարվում մեկնաբանություններից:

«Ուզբեկների կոնգրեսի» համառուսաստանյան հասարակական կազմակերպության կենտրոնական խորհրդի նախագահ Իբրագիմ Խուդայբերդիևը գտնում է, որ միգրանտների զանգվածային մեկնումը ժամանակավոր երևույթ է: «Այդպիսի միտում կա, որ Ուզբեկստանի քաղաքացիները լքում են Ռուսաստանը: Բայց ես կարծում եմ, որ այդ երևույթը կրում է ժամանակավոր բնույթ»,- ասում է Խուդայբերդիևը:

«Այնուամենայնիվ աշխատաշուկայի կարողությունը և Ուզբեկստանում, և Տաջիկստանում, և Ղրղզստանում բավականին սահմանափակ է: Այդ պատճառով գարնան մոտ այնուհանդերձ կլինի հակառակ հոսք դեպի Ռուսաստան»:

Նրա խոսքերով մինչև ճգնաժամը Ռուսաստանում կային 7 միլիոն եկվորներ Ուզբեկստանից: «Հստակ թիվ, թե որքան մարդ է արդեն լքել  Ռուսաստանը մենք դեռ չունենք, բայց տվյալներ կան օդային և երկաթուղային տոմսերի վաճառքով զբաղվող բեռնափոխադրող ընկերություններից: Նրանք ասում են, որ հոսքը հսկայական է, իսկ ինքնաթիռներն ու գնացքները հետ են վերադառնում  կիսով չափ դատարկ»,- ավելացնում է Խուդայբերդիևը:

«Տաջիկ աշխատանքային միգրանտների» շարժման նախագահ Կարոմատ Շարիպովն ասում է, որ Ռուսաստանում մեկ միլիոնից ավելի տաջիկ կար, նրանցից 70%-ը վերադարձել է հայրենիք: «Մենք չենք բացառում, որ մինչև փետրվարի վերջ Ռուսաստանը կլքեն Տաջիկստանի ևս 200-300 հազար քաղաքացի»,-կարծում է Շարիպովը:

«Կիրգիզ Բիրիմդիգի» («Ղրղզստանի միասնականություն») հասարակական կազմակերպության ղեկավար Աբդիգանի Շակիրովը գտնում է, որ նոր միգրացիոն օրենսդրության պատճառով, ղրղզները աշխատանք կփնտրեն այլ երկրներում, այդ թվում և եվրոպական երկրներում:

Սփյուռքի տվյալներով, մինչև 2015 թվականի սկիզբը Ռուսաստանում գտնվում էր Ղրղզստանի ավելի քան մեկ միլիոն քաղաքացի: Ես կարծում եմ, որ բոլորը չէ որ արդեն մեկնել են, քանի որ ընդհանուր ստուգումներ դեռ չեն իրականացվել: Իմ կարծիքով 30%-ը անկասկած կմեկնեն, առնվազն մինչև հանրապետության Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցելը,- կարծում է Շակիրովը»: Կարծում եմ, որ Ռուսաստան կվերադառնան ոչ բոլորը: Այնուհանդերձ զգալիորեն կազդեն աշխատանքային միգրանտների մուտքի խստացված կանոնները: Կարծում եմ, որ մեր քաղաքացիները կսկսեն փնտրել աշխատանք Ղազախստանում, Հարավային Կորեայում, Թուրքիայում և եվրոպական երկրներում:

Պահանջված միգրանտներ` վերապատրաստված միգրանտներ

Հունվարի կեսերին Ռուսաստանի առևտրաարդյունաբերական պալատում քննարկում էին, թե հետագայում ինչպես պետք է ներգրավված լինեն երկրում աշխատանքային միգրանտները: «Ռուսաստանի Կենտրոնական բանկի համաձայն, 2014 թվականի նոյեմբերից նշված միգրանտների տեղափոխման ծավալների կրճատումը հայրենիք թեև թվում է էական, այնուամենայնիվ, փորձագետների կարծիքով, դժվար թե հանգեցնի Ռուսաստանից միգրանտների մեծ արտահոսքի»,- հայտարարեց Սերգեյ Բոլդիրևը` Դաշնային միգրացիոն ծառայության (ФМС) հովանու ներքո գտնվող միջգերատեսչական աշխատանքային խմբի անդամ, առևտրաարդյունաբերական պալատի աշխատանքային միգրացիոն հարցերով զբաղվող կոմիտեի նախագահի տեղակալ:

Ռուսաստանի դաշնային միգրացիոն ծառայության պաշտոնական հաշվարկներով անցած տարի երկրում գտնվում էին 2,7 միլիոն օրենքով աշխատող օտարեկրացիներ, նրանցից հաշվառված են 2,9 միլիոն անօրինական աշխատողներ: Սակայն անօրիանական միգրանտների թիվը կարող է լինել ավելի շատ, նշեցին առևտրաարդյունաբերական պալատի անդամները: «Լրատվամիջոցները կարող են հրապարակել այլ թվեր, այդ թվում հատկացված սփյուռքի կողմից, որոնք տարբերվում են պաշտոնական տվյալներից: Հաշվառված են Ուզբեկստանի քաղաքացիների մոտ 6 միլիոն, Ղրղզստանի`1,5 միլիոն, Տաջիկստանի` 1,1 միլիոն, Ադրբեջանի`800 հազար մարդ, իսկ Ղազախստանի` ավելի քան 500 հազար մարդ,- ասում է Բոլդիրևը,- ևս մեկ օրինակ`

Դաշնային միգրացիոն ծառայության ղեկավարման տվյալներով Մոսկվայում 2014 թվականին աշխատել են մոտավորապես 400 հազար փաստաթղթավորված միգրանտներ: Ընդ որում, Մոսկվայի տարածաշրջանային անվտանգության վարչության տվյալների համաձայն, ընդհանուր աշխատող միգրանտների թիվը, ովքեր զբաղված են քաղաքային տնտեսության ոլորտներում, հաշվառված է ավելի քան 1,5 միլիոն մարդ:

Տարբերությունն ակնհայտ է»:

Այդ պատճառով առևտրաարդյունաբերական պալատում գտնում են, որ Ռուսաստանը շատ բան չի կորցնի օտարեկրացի միգրանտների մեկնումից: Իսկ նրանց համար, ովքեր մնում են, պլանավորվում է սահմանել ամենալավ պայմանները`բժշկական ապահովագրություն և նույնիսկ, հնարավոր է կենսաթոշակային վճարներ: Այդ մասին ասել է առևտրաարդյունաբերական պալատի նիստի ժամանակ զբաղվածության վարչության տնօրենի տեղակալ Օլեգ Գուբարյովը: Այդ ամենի համար Օրենսդրությունում արդեն հիմքեր են նախապատրաստվում:

Երկրում մնացած միգրանտներից և նոր ժամանածներից բիզնեսն ակնկալում է ավելի բարձր որակավորում: «Ռուսաստանի զարգացման համար, առաջին հերթին անհրաժեշտ են միգրանտներ` ավագ կառավարման անձնակազմ, ինժեներներ, տեխնիկներ, գործարարներ, գիտնականներ, ուսանողներ: Իսկ ինչպես մենք տեսնում ենք հիմնականում գալիս է ցածր որակավորում ունեցող աշխատուժ»,-ավելացրեց առևտրաարդյունաբերական պալատի նախագահ Սերգեյ Կատիրինը:

Read more ...